Vanochtend bijna twee dames van rond de tachtig aangereden met mijn auto. Op het onoverzichtelijke kruispunt waar de auto’s op de hoofdbaan er een sport van maken de maximale snelheid te verdubbelen, is het om in te voegen vanuit de zijstraat altijd opletten geblazen. Ook op de van links naderende fietsers, en óók op de spaarzame voetganger die rechts vanachter de struiken kan opdoemen.
Vanochtend waren het er dus twee: kort grijs gepermanent haar, beiden in beige regenjas en bijpassende pastelbroek, en ondanks hun stramme houding liepen ze met straffe tred en een starre blik in de ogen de weg op. Mijn vrouw zag ze als eerste, ik een halve seconde later en omdat mijn snelheid op dit beruchte kruispunt altijd al laag is, stonden we abrupt -maar op tijd- stil. M’n dochters geschrokken op de achterbank, maar de dametjes ongedeerd.
Verontwaardigd omdat ze nu om mijn motorkap moesten lopen -maar zonder ook maar een moment oogcontact zoeken of hun pas te vertragen- draafden ze door. Ze hadden voorrang, en dat zouden ze laten weten ook.
Het is een arrogantie en intolerantie die mensen 'met Het Gelijk aan hun zijde' wel vaker hebben: een smalende glimlach op een half afgewend gezicht, armen over elkaar en voeten klaar om een mogelijke discussie te vermijden door weg te lopen. Er is immers helemaal geen antwoord nodig van iemand die 'ongelijk' heeft.
Dit gebeurt niet alleen in het verkeer, maar vaker als er iets fout is gegaan en er een schuldige gevonden moet worden. Of als maatschappelijke vraagstukken aan de orde komen als werkeloosheid, ongelijkheid of vluchtelingenbeleid. Het is niet belangrijk om te begrijpen waarom de ander anders denkt, het gaat er alleen om je eigen gelijk zo hard mogelijk te verkondigen.
De huidige licht ontvlambare wereld zit vol met gelijkhebbers in de gelukkige gedachte dat ze alles zeker weten. Sociale media -en met name de reacties op reacties- vormen een uitvergroting van die zekerheid: we hoeven niet meer te luisteren of te vragen waarom, ik heb het goed, en jij bent fout. ‘Cynisme+schofferen’ is het nieuwe ‘gevat’. De smalende glimlach op het afgewende gezicht. Zelfs in officiële reacties van grote bedrijven zie je dit terug. En bij (wereld-)leiders. Deze manier van Leading by Example leidt tot verharding en polarisatie die niet gezond is voor een samen-leving.
Dus hoor of lees je iets waar je het niet mee eens bent? Bijt op je tong en vraag ‘Waarom’ de ander dit zegt. Probeer achter de gedachte achter de gedachte te komen. Pas dan kun je met respect voor elkaars zorgen in gesprek over mogelijke oplossingen.
En de dames die voorrang hadden? Als ze het hadden willen horen had ik ze hetzelfde gevraagd als ik aan mijn geschrokken dochters vroeg: “Wat zou je liever hebben: toch even de pas inhouden om een harde confrontatie te mijden? Of met al je gelijk en een gebroken heup in het ziekenhuis belanden?”